logo
ABCTirana

Pesë gjëra që nuk duhet t'i thuash kurrë fëmijës tënd

Shtator 23, 2024

Fjalët që përdorim si prindër kanë një ndikim të jashtëzakonshëm në jetën emocionale dhe mendore të fëmijëve tanë. Në jetën e përditshme, është e zakonshme të kemi momente tensioni, dhe mund të na shpëtojnë fjalë që nuk i mendojmë vërtet. Por këto fjalë mund të lënë gjurmë të thella te fëmijët. Në këtë blog, do të ndaj pesë fraza që nuk duhet t’i përdorni kurrë me fëmijët tuaj dhe pse.


Po më bën me nerva!

Një nga gabimet më të mëdha që prindërit bëjnë është t’i bëjnë fëmijët përgjegjës për emocionet e tyre. Askush nuk “ju bën” të ndiheni në një mënyrë të caktuar. Sjelljet e fëmijës tuaj mund të ndikojnë te ju, por fëmija nuk është përgjegjës për zemërimin tuaj. Kur i thoni një fëmije se ai "ju bën të zemëruar", kjo është një formë e fshehtë manipulimi. Është sikur po thoni: "Nuk kam kontroll mbi veten, dhe për këtë po të fajësoj ty." Kjo krijon një dinamikë të pabarabartë në marrëdhënien prind-fëmijë dhe e mbush fëmijën me frikë.

Përgjigja e fëmijës ndaj kësaj frike mund të jetë një nga tre reagimet natyrale:

  •  • Lufto – Fëmija mund të bëhet agresiv dhe të nisë një betejë për kontroll.
  •  • Ikje – Fëmija mund të largohet nga situata dhe të evitojë prindin.
  •  • Ngrirje – Fëmija mund të bllokohet dhe të mos dijë si të veprojë, duke u bërë i heshtur dhe i frikësuar.

Për të shmangur këtë dinamikë, është e rëndësishme të jeni të ndërgjegjshëm për mënyrën se si shpreheni. Për shembull, mund të thoni: “Po kalojmë një moment të vështirë tani. Po ndjej se po më vjen inat, por është detyra ime ta menaxhoj atë.” Kjo lloj qasje modelon rregullimin emocional dhe ndihmon në ndërtimin e besimit.


Fjalë ofenduese.

Fjalët kanë peshë të madhe, sidomos kur vijnë nga prindërit. Kur i thoni fëmijës tuaj se është “budalla”, po krijoni një zë të brendshëm negativ që ai do ta mbajë me vete për një kohë të gjatë. Kritika, qoftë ajo e drejtpërdrejtë apo e maskuar me sarkazëm, ka pasoja të dëmshme në zhvillimin emocional të fëmijës.

Studimet tregojnë se fëmijët që rriten nën kritika të vazhdueshme kanë më shumë gjasa të zhvillojnë mekanizma përballimi të evitueshëm, siç janë prokrastinimi ose pasiviteti agresiv. Gjithashtu, ata fillojnë të evitojnë shprehjet emocionale të të tjerëve, gjë që ndikon negativisht në aftësinë e tyre për të kuptuar dhe për të ndërvepruar me emocionet e të tjerëve.

Në vend të kritikës, përqendrohuni te zgjidhja e problemit. Për shembull, në vend që të thoni "Je i pakujdesshëm", mund të thoni "Si mund ta bëjmë këtë gjë më mirë herën tjetër?" Kjo mënyrë komunikimi ndihmon në ruajtjen e vetëbesimit të fëmijës dhe nxit zhvillimin e aftësive të tij për të zgjidhur probleme.


Pse nuk je si vëllai ose motra jote?

Krahasimi midis fëmijëve është një nga gjërat më të dëmshme që mund të bëjë një prind. Kur fëmija juaj dëgjon se po e krahasoni me dikë tjetër, kjo i krijon ndjenja pasigurie dhe urrejtje ndaj vëllait ose motrës së tij. Nga ana tjetër, fëmija që lavdërohet mund të ndiejë një presion të madh për të mos zhgënjyer prindin.

Krahasimi krijon një atmosferë rivaliteti midis fëmijëve dhe dëmton marrëdhëniet e tyre. Si prind, është e rëndësishme të përqendroheni te sjellja e fëmijës dhe te ngjarja specifike, pa i bërë krahasime. Mund të thoni: "E pashë që nuk e përfundove detyrën sot. Si mund të të ndihmoj të përqendrohesh më mirë?"


Largohu prej meje, më ler rehat!

Kur jeni të stresuar dhe të mbingarkuar nga prindërimi, është e natyrshme të ndjeni nevojën për hapësirë. Por është e rëndësishme ta bëni këtë në një mënyrë që nuk lëndon fëmijën. Në vend që ta largoni atë, merrni përgjegjësi për nevojën tuaj për hapësirë. Për shembull, mund të thoni: “Po ndjej nevojë për pak kohë vetëm tani. Do të shkoj të pi pak ujë dhe do të kthehem.”

Duke e shprehur nevojën tuaj për hapësirë në këtë mënyrë, ju modeloni menaxhimin e stresit dhe ndihmoni fëmijën të kuptojë se kërkimi i hapësirës është diçka e natyrshme dhe e shëndetshme, pa i bërë ata të ndihen të padëshiruar.


Pse po sillesh kaq keq? Çfarë ke që s’shkon?

Kjo frazë jo vetëm që e bën fëmijën të ndihet fajtor për sjelljen e tij, por gjithashtu krijon një ndjenjë turpi që është shumë e dëmshme për vetëvlerësimin. Në vend që të pyesni "Pse je kaq i vështirë?", përpiquni të përqendroheni te zgjidhja e problemit: "Çfarë mund të bëjmë për ta rregulluar këtë situatë?"

Duke u përqendruar në zgjidhjen e problemeve dhe jo në kritika, ju e ndihmoni fëmijën të zhvillojë aftësi për t'u përballur me sfidat në mënyrë të qetë dhe pozitive.


Përfundim

Fjalët që përdorim me fëmijët tanë kanë fuqi të madhe. Ato mund t’i ndihmojnë fëmijët të ndihen të dashur dhe të vlerësuar, ose mund të dëmtojnë vetëbesimin dhe zhvillimin e tyre emocional. Është përgjegjësia jonë si prindër të jemi të kujdesshëm dhe të ndërgjegjshëm për fjalët që zgjedhim. Nëse gjendemi në një moment tensioni, më mirë të marrim frymë thellë, të marrim një hapësirë për veten dhe pastaj të flasim me fëmijët tanë në mënyrë konstruktive dhe dashamirëse.